Pazar, Eylül 04, 2011
Admin
Bu unsurlar dikkate alınarak hammadde ve malzeme siparişi yapılır. Azamî - asgarî - kritik stok seviyelerine göre, üretimde kullanılacak hammadde ve malzemenin elde edilişine, siparişin verildiği firmanın talepleri karşılayıp karşılayamayacağına göre hammadde ve malzeme siparişi yapılmaktadır.
Asgarî stok seviyesi, emniyet stoğunu ifade etmektedir. İşletmenin buna ilişkin stok politikası şöyledir:
- Bağlı ortaklıklardan temin edilen malzemeler için 2-3 aylık asgarî stok bulundurulmaktadır.
- Yurt içinden temin edilen malzemeler için 3-6 aylık asgarî stok bulundurulmaktadır.
- Yurt dışından temin edilen malzemeler için 9-12 aylık asgarî stok bulundurulmaktadır.
Azamî stok seviyesi aşağıdaki, iki farklı niteliği olan malzemeler için tutulmaktadır:
- Miktar Yönlü: Kullanım miktarı az, bu nedenle de temin edilmesi zor olan malzemeler için azamî stok seviyeleri tutulmaktadır. Örneğin, parlon adlı malzemenin yıllık kullanım miktarı yaklaşık olarak 50 kg’dır. Ayrıca yurt dışından temin edilmektedir. Miktar çok az olduğundan, ihaleye çıkılınca 50 kg için teklif veren firma bulunamamaktadır. Bu nedenle de, malzeme için azamî stok seviyesi 200 kg olarak belirlenmiştir.
- Temin Yönlü: Yurt dışından temin edilen ve temin edebilme alternatifi çok az olan malzemeler için tutulan stok seviyesidir. Örneğin, M14 A2 Mayonlar yalnızca Hollanda’dan temin edilmektedir. Azamî stok seviyesi belirlenirken ve siparişler verilirken, iki ülke arasında meydana gelebilecek politik sıkıntılar ve ambargolar da göz önünde bulundurulmaktadır.
Kritik stok seviyesi, asgarî stok seviyesine yaklaşıldığını uyaran, yeniden sipariş verilmesi gerektiğini ifade eden seviyedir. Kritik stok seviyesi ile asgarî stok seviyesi arasındaki fark, malzemenin tedarik süresidir.
İşletmede bulundurulan tek mamul stoğu ise, yalnızca sivil halkın tabanca fişeği talebinin karşılanması amacıyla tutulmakta olan stoktur.
Mevcut Stok Durumu
Şirketin 1996 yılından 1997 yılına devreden 874.418.762.681 TL tutarındaki ilk madde ve malzeme stoklarına yıl içinde, 7.084.227.259.734 TL’lık giriş ve 5.081.889.524.543 TL’lık da çıkış sonucu 1998 yılına 2.876.889.497.872 TL tutarında stok devretmiştir.
4.531.333 milyon TL’ya yükselen stokların % 63’ü ilk madde ve malzemeye, % 20’si mamül stoklarına, % 5’i yarı mamül stoklarına ve %12’si diğer stoklara aittir. 2.876.889.497.872 TL tutarındaki ilk madde ve malzeme stoklarının % 53.7 oranındaki 1.547.290.564.266 TL’si madenî malzeme, % 33 oranındaki 949.628.992.712 TL’si yakıtlar, yağlar ve kimyevî maddeler, % 12.3 oranındaki 352.562.078.402 TL çeşitli malzeme, % 0.7 oranındaki 20.261.136.332 TL’si avadanlık, takım, alet ve bağlama, % 0.2 oranındaki 7.146.726.160 TL de ara iş ve tali hasıl stoklarından oluşmaktadır.
Mamul stokları geçen yıla göre önemli ölçüde artmıştır. Stok miktarı satışlara bağlı olarak artmakta veya azalmaktadır. Stoklardaki yükselme, bazı fişek çeşitlerinde görülmekle birlikte, özellikle artan talebi karşılamak amacıyla, yurt dışından ithal edilen tam atım tabanca mermilerinin yıl sonu itibariyle satılamayan kısmı, stokları artırmıştır.
Verimlilik Çalışmaları
Şirkette mevcut ekonomik ömrünü doldurmuş tezgahlar yenilenmediğinden, revizyona tabi tutularak iyileştirilmeleri yoluna gidilmekte ve bazı tezgahlara otomatik besleme sistemleri ilave edilerek verimlilik artışı ve işçilik tasarrufu sağlanmaktadır. Bu kapsamda 1997 yılında yapılan çalışmalar aşağıda yer almaktadır:
- Tabanca fişek üretim hattındaki 4 adet tezgahın çift operasyonlu ( freze ve boy kesme ) hale dönüştürülmüştür.
- Yukarıda belirtilen 4 adet tezgah avara sistemden kurtarılarak elektrik motorlu hale getirilmiştir.
- 20 mm fişek mayonlama aparatı ( pnömatik ) yapılmıştır.
- 7,62 mm III. hadde tezgahlarından 3 adetinin revizyonu yapılmıştır.
Performans Ölçümleri
İşletmede, yatırım söz konusu olduğunda performans ölçümleri yapılmaktadır. Firmaya alınan tezgah, alet veya cihazın, teknik şartnamelere uygunluğu Giriş Kalite Kontrol’de testlerle incelenmektedir. Şartnamelere uygun olmayan bir alım söz konusu olmamaktadır.
Tezgah arızası sonrasında Bakım - Onarım kısmı tarafından tamir edilen tezgahlar da, belli bir süre deneme üretimlerine tabi tutularak performans ölçümü yapılmaktadır. Ancak test sonuçları olumlu olan bir tezgahın teslimatı yapılabilmektedir.
Kurulacak bir sosyal tesisin veya atölyenin, yahut bir imalat hattının faaliyete geçmeden önce, belirli bir süre boyunca performans testleri mutlak surette yapılmaktadır. Testler olumlu sonuç verdiği takdirde kullanıma açılmaktadır. Örneğin; işletmede temiz su ihtiyacının karşılanması için su arıtma tesisi kurulmuştur. Ancak, bu tesis, bir ay süre ile performans testlerine tabi tutulması gerektiğinden, henüz faaliyete geçilememiştir. Suyun tesise girişinde ve kazandan çıkışında olmak üzere, günde üç defa alınan su örnekleri, içerdiği klor, amonyak, nitrit, fosfat ve demir miktarları ve ayrıca sertlik ve pH değerleri açısından laboratuarda ölçülmektedir. Bu ölçümlerde elde edilen değerlerin, kabul edilebilir alt ve üst sınır değerlerinin arasında olması beklenmektedir.
Kapsül atelyesinde % 90 performansla günde sabit 210.000 kapsül üretilmektedir. İşin yapılış yönteminin sabit olduğu kapsül atelyesinde ekip çalışması ile seri üretim yapılmaktadır.
Poligon’da, üretimi tamamlanmış fişeklerin teknik şartnamelerde istenilen özellikleri, kapsül hassasiyet (Rundown) testi ve balistik testlerle sınanmaktadır. Balistik testlerde üretimi tamamlanmış fişeklerin hızı, basıncı ve hedefte dağılımı atış talimleri ile test edilmektedir. Bu atışlara ‘işlem atışı’ denilmektedir. Hedefte dağılım, hedefe çarpan fişeğin hangi alana yayıldığı incelenerek tesbit edilmektedir. Fişeğin hızı hedefte, bir cihaz yardımıyla ölçülmektedir. İki plaka arasındaki sensor tarafından algılanan hız, cihaza iletilmektedir. Basınç değeri ise namlu üzerindeki otomatik algılayıcının, atış esnasında barutun basıncını ölçmesiyle elde edilir. Test sonuçları teknik şartnamelerde istenilen özellikleri sağlamıyorsa, sorun ilgili kısım müdürüne bildirilir ve sorunun giderilmesi sağlanılır.
Kapsül atelyesi dışındaki ünitelerde performans ölçümleri yapılamamaktadır. Taşımaların elle yapılması, teknolojinin çok eski olması, tezgahların sık sık arızalanması ve işçi hareketinin çok fazla olması nedenleri ile performans ölçümleri engellenmektedir. Hangi atelyede, günlük ne kadar üretim yapılacağı belli olmadığından, işletmenin tamamı için üretim miktarının performansının belirlenmesi konusunda sorunlar mevcuttur.
Talep Tahmini
Bundan iki sene öncesine kadar ana müşteriler ( Örneğin MSB ) ihtiyaçlarını 5 yıllık STP (Silah Tedarik Planı ) halinde sunmaktaydı. Ancak; bu planlar çok açık olmadığından ve alımlar kesin olmadığından yıllık plana indirgemede sorunlarla karşılaşılıyordu. Paralel olarak; stok seviyesi ve fazla mesai miktarları da net değildi.
Şu anda uygulanan sisteme göre, 2 - 3 yıllık protokoller halinde ihtiyaç listeleri, Pazarlama Dairesi Başkanlığı’na gelmektedir. Ancak, MSB’nin yıllık siparişini % 25 oranında artırma ya da azaltma hakkı vardır.
Jandarma ve Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ait talepler, geçmiş yıllarda hangi cins fişekten ne kadar talep ettikleri göz önünde bulundurularak tahmin edilir.
İç piyasa fişek ihtiyacının talebi Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığı tarafından yapılmaktadır. Sivil halkın bulundurabileceği fişek miktarı yasalarla sınırlandırılmıştır. Bu durum talep tahmininde göz önünde bulundurulur.
Yurt dışı siparişlerine ait talepler de yine Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığı tarafından tahmin edilmektedir.
Gelen bütün siparişler, Pazarlama ve İhracat Dairesi Başkanlığı’nda toplanır.
Üretimin Gerçekleşmesine Katkıda Bulunan Girdiler
Elektrik
Su
Makinalar
Taşıtlar
Doğalgaz
Endirekt malzeme girdileri
Endirekt işçilik girdileri
Memur 6
Sözleşmeli 114
Teknik 57
İşçi ( yardımcı) 187
Fason işçilik girdileri
Direkt işçilik
İşçi ( Yapıcı) 632
Hammadde ve malzeme
i) Yurt içinden temin edilenler:
* Pirınç ve tombak yüksükler
* Pirınç ve tombak şeritler
* Çelik çubuklar
* Barutlar
* Sandıklar
* Sac kutular
* Trisin
* Kurşun, antimon, kalay
* Mukavva ve kartonlar
* PVC folyo
* Asitler
* Tiner ve trikloretilen
* Yağlar
* Laklar
* Plastik seperatörler
ii) Yurt dışından temin edilenler:
Mayonluk çelik şeritler
İz ve yangın maddeleri yapımında kullanılan kimyasal maddeler
Ball Powder barutu
Elektrikli kapsüller
Bazı tapalar
Bazı mayonlar
Fişek kovan ve gömlek yüksükleri
Fişek kapsüllü kovan ve mermi aksamları
Kapasite yetersizliği ve ekonomik olmaması nedeniyle üretilemeyen fişekler
Firmanın Ürettiği Ürünler
Şirkette hafif silah mühimmatları üretilmektedir. Üretilen ürünler şunlardır:
- Fişekler
- Kapsüller
- Mayonlar
- İz maddeleri
- Ateşleyici eczalar
- Yangın eczaları
- Patlayıcı eczalar
- Kimyasal maddeler
- Metal aksam ve takımlar
KALİTE FAALİYETLERİ
Fabrikada bir tane endüstri mühendisi çalışmaktadır ve çalışma alanı kalite kontroldür. Yaptığı çalışmalar şöyle özetlenebilir:
- ISO 9002 dokümantasyon çalışmaları
- Kalite El Kitabı hazırlanması
- Prosedürlerin hazırlanması
- Talimatların hazırlanması
- Formların oluşturulması
- ISO 9002 uygulama çalışmaları
- İç denetimin yapılması
- Uygulama
- İşçilerin eğitimi
- AQAP-120 çalışmaları
- MSB Teknik Hizmetler ile AQAP-120 dokümantasyonu
- MSB denetlemesine katılmak
- Toplam Kalite Yönetimi çalışmaları
- Toplam Kalite Komitesi oluşturulması
- Alt komite ( kalite çemberleri ) toplantılarının değerlendirilmesi
- Toplam Kalite konusunda seminer verilmesi
- Fişeksan A.Ş. Toplam Kalite Cep Kitabının hazırlanması
a) Organizasyon
Kalite kontrol biriminde Kalite Müdürü, 2 baş mühendis, 2 baş uzman, 1 şef mühendis, 2 mühendis ve 35 işçi görev yapmaktadır.
b) Giriş Kalite Kontrol
MKE Fişeksan A.Ş. hammadde, mamul ve yarı mamul ihtiyaçlarını genellikle 4 değişik kaynaktan sağlamaktadır.
i) Kurum Fabrikalarından: Kurum fabrikalarından gelen malzemelerde kalite kontrol; ilgili fabrika / müessese veya bağlı ortaklık kalite kontrol raporları yanı sıra, M.S.B. siparişlerinde kullanılanlar için M.S.B. Teknik Hizmetler Dairesi elemanlarınca düzenlenen kalite kontrol raporları ile gelmektedir. MKE Fişeksan’ da yapılan kontrol ve atelye tecrübesinden sonra ambara giriş yapılmaktadır.
ii) Resmi Müesseselerden: İhtiyaçlar için sipariş aşamasında istenilen TSE, DIN, ISO, ASTM v.b. şartlarına veya MKE Fişeksan A.Ş.’ ce hazırlanan veya belirlenen resim v.b.’ ye göre talep edilmektedir. İlgili kuruluşun kendi kalite kontrol raporu ile gönderdiği malzemelerin MKE Fişeksan A.Ş.’ ce giriş kalite kontrol yapılarak ambara alınmaktadır.
iii) Yurt İçi Özel Firmalar: MKE Fişeksan A.Ş.’ ce hazırlanan veya belirlenen resim, şartname, TSE, DIN, ISO, ASTM standartlarına göre kalite kontrol işlemleri giriş kalite kontrol ile ilgili kullanıcı birim elemanlarıyla yapılmaktadır.
iv) Yurt Dışı Alımları: Yurt dışı alımlar için uluslararası standartlar, teknik resimler veya MKE Fişeksan A.Ş.’ce hazırlanan şartnameler esas alınmaktadır.
Yurt dışından alınan malzemelerin kalite kontrol işlemleri üç ayrı şekilde yapılmaktadır.
I) NATO ülkelerinden alım yapılıyorsa, NATO ülkeleri arası anlaşmaya göre (STANAG 4107) MSB müracaatla ilgili NATO ülkesi askeri kalite kontrol teşkilatının kalite kontrolünce raporlandırılması talep edilmektedir. İstek kabul edildiği takdirde gelen raporla malzeme kullanılmaktadır.
II) NATO ülkeleri dışında olanlar için MKE Fişeksan A.Ş. elemanları yerinde kalite kontrol yapmaktadır.
III) Eleman gönderilmesi mümkün olmadığı takdirde, kalite kontrol işlemi MKE Fişeksan A.Ş. giriş kalite kontrolünde ilgili kullanıcı birimle birlikte yürütülmektedir.
c) İmalat Kalite Kontrol
İmalat kalite kontrol beş aşamada yapılmaktadır.
i) Operatör Kalite Kontrol: Üretimi yapan tezgah operatörü belirli periyotlarda mastar ve ölçü aleti ile işi kontrol eder, hatalı olduğu takdirde, tezgahı durdurarak hatayı giderir.
ii) Periyodik Kalite Kontrol: Kalite kontrol müdürlüğüne bağlı elemanlarca belirli periyotlarda numune alınarak kontrol edilmekte, sonuçları kartlara işlenmektedir. Hatalı üretim olduğunda gerekli uyarı, durdurma veya düzeltme yaptırılmakdır.
iii) İmalatçı tarafından % 100 göz ve ölçülerin muayenesi M.K.E. Fişeksan A.Ş.’ de bulunan mastarlar ve otomatik ölçü kontrol tezgahları ile bitmiş haldeki mermi gövdesi, kovan ve diğer kısımlar kontrol edilmektedir. Ayrıca göz kontrolüde %100 yapılmaktadır.
iv) Tahribatlı Testler: Operasyonlar arasında sertlik, iç yapı, fiziksel ve kimyasal analizler yapılmaktadır. Ayrıca günlük üretilen mermi, kovan ve tam atım fişeklerden belirlenen miktarda numuneler alınarak, kalite kontrol elemanlarınca atış poligonunda hız, basınç, fonksiyon, dağılım gibi balistik testler yapılmaktadır.
v) M.K.E. Fişeksan A.Ş.’ de M.S.B. teknik hizmetler dairesine bağlı sürekli iki eleman bulunmaktadır. Bu elemanlar kalite kontrolca her türlü kontrol testleri yapılarak uygun bulunan mermi, kovan, kapsül, barut ve fişeklerden MIL-STD-105’ e göre muayenelerini ve atışlarını yapmaktadır. Uygun bulunmayan kafileler bir sonraki operasyona geçirilmemektedir.
d) Laboratuar Ölçme Atelyesi
MKE Fişeksan A.Ş.’ de üretilen fişeklerin ve dış piyasadan alınan malzemelerin kalite kontrolü, metalurji laboratuarı, kimya laboratuarı ve TAM (Takım - Aparat - Mastar) ölçme atelyesinde yapılmaktadır. Şirketin kalibre edemediği cihazların kalibrasyonu TSE tarafından yapılmakta ve izlenmektedir.
TAM ölçme atelyesinde, kalite kontrol elemanlarınca fabrikada imal edilen tüm TAM’ lar operasyon arasında ve bitmiş halde rapor edilmektedir. Ayrıca alınan malzemelerin ve üretimin ihtiyaç duyduğu her türlü ölçme ve kontrol yapılmaktadır.
Poligonda, kalite kontrol elemanlarınca günlük üretimin her türlü balistik ve tahribatlı testler (hız, basınç, dağılım, fonksiyon, irtibat kuvveti) günlük yapılmakta, isteklere uygun sonuç alınmadığında üretim durdurulmakta ve sonuçlar raporlandırılmaktadır.
e) AQAP-120 Kalite Güvence Sistemi
1992 yılında kalite kontrol için yapılan yatırımlar, askeri ürün üreten kuruluşların kalite kontrol sistemlerinin NATO istekleri doğrultusunda düzenlenmesi, sistem kurulması ve uluslararası nitelikte geçerli olmak üzere belgelendirilmesi önemli bir tercih nedenidir.
Bu amaçla M.K.E. Genel Müdürlüğünce başlatılan çalışmalar parelelinde MKE Fişeksan A.Ş.’ de NATO istekleri doğrultusunda AQAP-120 seviyesinde kalite kontrol sistemi kurulması çalışmalarına 1992 yılında başlamıştır. Bu faaliyetlerin istekleri arasında yer alan laboratuvar kalibrasyon merkezi, doküman çalışmaları 1992 yılında başlatılmış ve 1996 yılında tamamlanarak AQAP-120 kalite güvence belgesi alınmıştır.
AQAP-120 Kalite Güvence Sistemiyle ilgili detaylar aşağıda aşağıda özetlenmiştir.
Sistem: Kalite Güvence Sistemi AQAP-120 (Üretim için NATO Kalite Güvence Gerekleri)’ ye göre organize edilmiştir.
Dokümantasyon: Sistem dokümantasyonu 23 Ocak 1996 tarihinde M.S.B. Endüstriyel Kalite Seviyesi Değerlendirme Komisyonu’ na sunulmuştur. AQAP-120 Belgesi 25 Eylül 1996 tarihinde firmaya verilmiştir.
Dokümantasyon içeriği: Kalite sistem dokümantasyonu Kalite Güvence El Kitabı (F-KTEK-01); el kitabı özeti, prosedürler, muayene ve test talimatları şeklinde Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmıştır.
Uygulama: Bu sistem hafif silah mühimmatlarını kapsamaktadır.
Kalite politikası: Şirket işçi ve kullanıcı emniyeti, ürün güvenilirliğini sağlamayı ürünün yasal şartlara uygunluğunu ve kullanım amacına uygun üretimi amaç edinmiştir.
Kalite planlaması: Şirkette üretilen bütün ürünlerin giriş, ara ve son muayene ve testleri için kalite ve operasyon planları hazırlanmış ve uygulamaya geçilmiştir.
Ölçme ekipmanın kontrolü: Şirkette kalibrasyon laboratuarı kurulmuştur. Muayene ve test ekipmanın kontrolü ve kalibrasyonu her ekipman için tesbit edilen aralıklarla kalibrasyon laboratuvarında yapılmaktadır. Laboratuar MKEK’ nun diğer 5000 adet mastarın kalibrasyonunu yapmaktadır.
Posted in
0 comments :
Yorum Gönder